ਹਾਇਕੁ-7

ਦਿਵਾਲੀ ਸ਼ਾਮ
ਛੜੇ ਦੇ ਘਰ ਬਲੇ 
ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਦੀਵਾ

ਦਿਵਾਲੀ ਰਾਤ
ਮਜਦੂਰ ਦਾ ਘਰ
ਨਾਂ ਕੋਈ ਦੀਵਾ

ਫਿੱਕੀ ਦਿਵਾਲੀ
ਦਿਹਾੜੀ ਮਜਦੂਰ
ਕੰਮ ਨਾਂ ਲੱਭਾ

ਮੇਰਾ ਪੰਜਾਬ
ਕਾਲੀ ਰਾਤ ਦਿਵਾਲੀ
ਬਿਜਲੀ ਗੁੰਮ



HSD 23/10/2014

ਫਿੱਕੀ ਦਿਵਾਲੀ

ਸਮਾ ਸੀ ਜਦ
ਦਿਵਾਲੀ ਦਾ ਆਗਾਜ਼ ਹੋ ਜਾਂਦਾ
ਦੁਸਿਹਿਰੇ ਤੋ ਦਸ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ
ਜੌਂ ਯਾ ਗੰਨਗੌਰਾਂ ਬੀਜਣ
ਤੇ ਕੰਧ ਤੇ ਸਾਂਝੀ ਲਾਉਣ ਨਾਲ
ਪਰ ਉਸ ਤੋ ਭੀ ਪਹਿਲਾ
ਪਹਾੜੀ ਅੱਕ ਦੇ ਬੂਟੇ ਤੇ 
ਗਿੱਦੜਪੀੜੀ ਲੱਭਂਣ ਨਾਲ
ਫੇਰ ਦੁਸਿਹਿਰਾ, ਗੜਬੜੇ,
ਝੱਕਰੀਆਂ ਤੇ ਦੋਹ੍ਗੜਾਂ
ਕੰਧਾਂ ਕੋਠਿਆਂ ਨੂੰ ਲਿੱਪਿਆ ਜਾਂਦਾ
ਗਾਰੇ ਦਾ ਘਾਣ ਨਾਲ
ਘਰਾਂ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾ ਨੂੰ
ਪੋਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਪਾਂਡੂ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ
ਘਰ ਦੀਆਂ ਸੁਆਣੀਆ
ਕੰਧਾਂ ਤੇ ਗੁੱਡੇ ਕੱਢਦੀਆਂ
ਵੇਲ ਬੂਟੇ ਪਾਉਂਦੀਆਂ
ਜਾਂ ਪੰਛੀਆਂ ਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ
ਦੇ ਚਿੱਤਰ ਉਲੀਕ੍ਦੀਆਂ
ਰੰਗ ਬਿਰੰਗੀ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ
ਸਾਰਾ ਪਿੰਡ ਸਜਦਾ
ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਵਿਆਹੀ ਦੁਲਹਣ ਵਾਂਗ
ਤਰਾਂ ਤਰਾਂ ਦੇ ਪਕਵਾਨ ਪੱਕਦੇ
ਮਿਠਿਆਈਆਂ ਬਣਦੀਆਂ
ਖੰਡ ਦੇ ਖੇਲਣੇ,
ਚੌਲਾਂ ਦੀਆਂ ਫੁੱਲੀਆਂ
ਤੇ ਅਖਰੋਟ
ਮਿੱਟੀ ਦੀਆਂ ਕੁੱਜੀਆਂ
ਚ ਪਾਕੇ ਖਾਣਾ
ਖੀਰ ਕੜਾਹ ਤੇ
ਘਰ ਦੇ  ਖੋਏ ਦੀ ਮਿਠਿਆਈ
ਕੇਲੇ ਸੇਬ ਆਦਿ
ਸ਼ਰੀਕੇ ਚ ਵੰਡਣੇ
ਸ਼ਾਮ ਹੁੰਦੇ ਦੀ ਪਾਉਣਾ
ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਦੀਵਿਆਂ ਚ
ਸਰੋਂ ਦਾ ਤੇਲ ਤੇ
ਰੂੰਈਂ ਦੀਆਂ ਬੱਤੀਆਂ
ਤੇ ਬਾਲ ਕੇ ਰੱਖਣਾ
ਪਹਿਲਾਂ ਘਰੋਂ ਬਾਹਿਰ
ਪਿੰਡ ਦੀ ਜ੍ਹੂਹ ਤੇ
ਬਾਗ, ਮੜ੍ਹੀਆਂ, ਪਿੰਡ ਦਾ ਟੋਭਾ
ਥਾਨ, ਗੁਰੁਦ੍ਵਾਰੇ, ਸਕੂਲ
ਖੂਹ ਖੇੜਾ, ਦਰਵਾਜਾ
ਫੇਰ ਬਾੜੇ ਵਿਚ
ਰੂੜੀ ਤੇ, ਪੱਥਵਾੜੇ ਵਿਚ
ਡੰਗਰਾਂ ਵਾਲੇ ਘਰ
ਫੇਰ ਸਾਰੇ ਘਰ ਵਿਚ ਤੇ
ਗਲੀ ਵਿਚ
ਗਿੱਦੜਪੀੜੀ ਨੂੰ
ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਤੇਲ ਨਾਲ
ਤਰ ਕਰਕੇ ਤੱਕਲੇ ਚ ਫਸਾ
ਕੋਠੇ ਤੇ ਗੱਡ ਕੇ
ਬਾਲ ਦੇਣਾ
ਰਾਤ ਨੂੰ ਪਟਾਖੇ ਚਲਾਉਣੇ
ਤੇ ਸਵੇਰੇ ਉਠਕੇ
ਅਣਚ੍ਲੇ ਪਟਾਖੇ ਲਭਣੇ
ਕਿੰਨਾ ਕੁਝ ਬਦਲ ਗਿਆ
ਅੱਜ ਦੀ ਤੇ ਪਿੰਡ ਵਾਲੀ
ਦਿਵਾਲੀ ਵਿਚ
ਆਪਸੀ ਪਿਆਰ ਇੱਕ ਦਿਖਾਵਾ
ਤੇ ਪੈਸਾ ਪਿਆਰਾ  ਹੋ ਗਿਆ
ਸਮੇ ਤੇ ਲਾਲਚੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ
ਕਰ ਦਿੱਤਾ
ਦਿਵਾਲੀ ਨੂੰ ਵੀ ਫਿੱਕੀ

HSD 23/10/2014

ਮੈਂ ਤੇ ਮੇਰਾ ਰੱਬ

ਮੈਂ ਵੱਖਰਾ ਤੇ ਮੇਰਾ ਰੱਬ ਵੀ ਵੱਖਰਾ
ਅਸੀਂ ਵੱਖਰੇ  ਜਹਾਂ ਦੇ ਵਾਸੀ
ਨਾਂ ਅਸੀਂ ਕਦੇ ਮਿਲੇ ਇਸ ਜੱਗ ਤੇ
ਫਿਰ ਵੀ ਸਾਂਝ ਹੈ ਸਾਡੀ ਖਾਸੀ

ਓਹ ਆਪਣੇ ਘਰ ਮਸਤ ਮਲੰਗ
ਤੇ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਚਾਂਗਾਂ ਮਾਰਾਂ
ਪਰ ਅਕਸਰ ਸਾਨੂੰ ਮਿਲਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ
ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੀਆਂ ਸਾਰਾਂ

ਨਾਂ ਹੀ ਮੰਗਣ ਤੇ  ਕੁਝ  ਦੇਵੇ
ਤੇ ਨਾਂ ਮੈਂ ਓਹਤੋਂ  ਕੁਝ ਮੰਗਦਾ
ਜੋ ਉਸਨੂੰ ਕੁਝ ਚੰਗਾ ਲੱਗਦਾ
ਖੋਹਣ ਤੋ ਵੀ ਨਾਂ ਓਹ ਸੰਗਦਾ

ਜਦ ਉਸ ਮੈਨੂੰ ਕੁਝ ਦੇਣਾ ਹੁੰਦਾ
ਓਹ ਦੇ ਜਾਂਦਾ ਚੁੱਪ ਕਰਕੇ
ਮੈਂ  ਵੀ ਨਾਂਹ ਕਦੇ ਨੀਂ ਆਖੀ
ਨਾਂ ਰੋਕਿਆ ਹੱਥ ਓਹਦਾ ਫੜਕੇ

ਸਾਡਾ  ਰਿਸ਼ਤਾ ਬੜਾ ਅਨੋਖਾ
ਨਾਂ ਹੀ ਇਹ ਇੱਕ ਤਰਫ਼ਾ
ਇਹ ਤਾਂ ਬੱਸ ਮਹਿਸੂਸ ਹੀ ਹੁੰਦਾ
ਬਿਆਨ ਹੋ ਨੀ ਸਕਦਾ ਵਿਚ ਹਰਫਾਂ

ਆਪਣੀ ਰਜ਼ਾ ਵਿਚ ਓਹ  ਹੈ ਰਾਜੀ
ਤੇ ਮੈਂ ਰਾਜ਼ੀ ਵਿਚ ਓਹਦੀ
ਬਾਕੀ ਸਭ ਹੈ ਝੂਠ ਦਿਖਾਵਾ
ਗੱਲ ਸਾਰੀ ਹੈ ਮੋਹ ਦੀ
HSD 23/09/2014

ਵੈਸਾਖੀ ਗੋਲ੍ਫ਼ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ

ਖੁੱਦੋ ਖੂੰਡੀ ਖੇਡਣ ਦੇ ਲਈ 

ਜੁੜ ਬੈਠੁਗੀ ਯਾਰਾਂ ਦੀ ਢਾਣੀ 

ਦੇਸ ਪਰਦੇਸੋਂ ਸਿੱਡਨੀ ਦੇ ਵਿਚ 

ਫਿਰ ਇੱਕਠੇ ਹੋਣ  ਗਏ ਹਾਣੀ 

ਕਈ  ਤਾਂ ਸ਼ੌਕ  ਨਾਲ ਖੇਡਣ ਆਉਂਦੇ 

ਤੇ ਸਦਾ ਸਿੱਧੇ ਟੁੱਲ  ਲਗਾਉਂਦੇ 

ਕਈ ਹਮਾਤੜ ਹਰ ਪਾਰੀ ਵਿਚ 

ਇੱਕ ਦੋ ਬਾਲਾਂ ਜਰੂਰ ਗੁਆਉਂਦੇ

ਹਾਸਾ ਠੱਠਾ ਖੂਬ ਹੈ ਚਲਦਾ  

ਨਾਲੇ ਦੋ ਦਿਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਮਸਤੀ

ਆਓ ਆਕੇ ਕਰੋ ਟਰਾਈ  

ਨਾਂ ਏ ਮਹਿੰਗੀ  ਖੇਡ ਤੇ ਨਾਂ ਸਸਤੀ 

ਪੈਸੇ ਦਾ ਮੁੱਲ ਪੂਰਾ ਹੁੰਦਾ 

ਤੇ ਖਾਣ ਪੀਣ ਨੂੰ ਵਾਧੂ 

ਰੂਹ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਵੀ ਪੂਰੀ ਹੁੰਦੀ

ਹੈ ਕੋਈ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿਚ ਜਾਦੂ  

ਟੋਲੀਆਂ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਤੁਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ 

ਜਿਹਨਾ ਸ਼ੌਕ ਇਹ ਪਾਇਆ 

ਬਚੀਂ  ਬਾਲ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਪਾਸਿਓਂ 

ਕਿਸੇ ਊਚਾ ਹੋਕਾ ਲਾਇਆ 

ਦੋ ਦਿਨ ਦੀ ਮੌਜ ਮਸਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 

ਸਭ ਘਰੋਂ ਘਰੀ ਤੁਰ ਜਾਂਦੇ 

ਫਿਰ ਸਾਰਾ ਸਾਲ ਇਸ ਮੇਲੇ ਦੀਆਂ 

ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣਾਉਂਦੇ 

ਮੈਂ ਵੀ ਆਉਨਾ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਆਓ 

 ਆਕੇ ਖੁਦੋਆਂ ਤੇ ਟੁੱਲ ਲਾਈਏ 

ਇਸ ਸੱਤਵੇਂ ਵੈਸਾਖੀ ਮੇਲੇ ਨੂੰ 

ਆਪਾਂ ਰਲ ਕੇ ਸਫਲ ਬਣਾਈਏ 

HSD 15/09/2014

ਬਾਲਟੀ ਚੁਨੌਤੀ

ਇੱਕ ਭੇੜ ਚਾਲ ਜਿਹੀ  ਚੱਲ ਰਹੀ 

ਲੋਕੀਂ ਫਿਲਮਾਂ ਬਣਾ ਕੇ ਪਾਉਂਦੇ ਨੇ

ਭਰੀ ਬਾਲਟੀ ਨਾਲ ਬਰਫ਼ ਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ 

ਓਹ ਫਿਲਮ ਦੇ ਵਿਚ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਨੇ

  

ਦੋ ਚਾਰ ਯਾਰਾਂ ਦਾ ਨਾਂ ਲੈਕੇ 

ਚੱਕ  ਬਾਲਟੀ ਸਿਰ ਤੇ ਉਲਟਾਉਂਦੇ  ਨੇ 

ਫਿਰ ਠਰ ਠਰ ਕਰਦੇ ਨਸ ਤੁਰਦੇ 

ਸ਼ਾਇਦ ਗਰਮ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਜਾ ਨਹਾਉਂਦੇ ਨੇ 

ਕਿਹੜੀ ਲੋਕ ਸੇਵਾ ਇਹ ਕਰਦੇ ਨੇ 

ਕਿਹਦੀ ਝੋਲੀ ਵਿਚ ਖੈਰ ਪਾਉਂਦੇ ਨੇ 

ਇੱਕ ਬਾਲਟੀ ਬਰਫ਼ ਤੇ ਪਾਣੀ ਭਰੀ 

ਹਾਂ ਜਰੂਰ ਅਜਾਂਈ ਗਵਾਉਂਦੇ ਨੇ 

ਕਿੰਨਾ ਚੰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਜੇ 

ਕੁਝ ਦਾਨ ਪੇਟੀ ਵਿਚ ਪਾ ਦਿੰਦੇ 

ਇਹ ਬਰਫ਼ ਪਾਣੀ ਤੇ ਖਰਚੇ ਜੋ 

ਪੈਸੇ ਚੰਗੇ ਕੰਮ ਤੇ ਲਾ ਦਿੰਦੇ 

HSD - 31/08/2014

ਹਾਇਕੁ-6

ਸਿਆਲ ਦੀ ਸਵੇਰ 

ਧੁੰਦ ਵਿਚੋਂ ਲੱਭਾਂ 

ਸੂਰਜ ਦੀ ਟਿੱਕੀ 

ਧੁੰਦ ਭਰੀ ਸਵੇਰ -

ਅਸਮਾਨ ਵਿਚ ਲੱਭਾਂ 

ਸੂਰਜ ਦੀ ਟਿੱਕੀ 

ਖੁੱਲੇ ਖੇਤ-

ਸਿਆਲ ਦੀ ਚਾਨਣੀ ਰਾਤ 

ਸੇਕਾਂ ਅੱਗ ਦੀ ਧੂਣੀ 

ਸਿਆਲ ਦੀ ਰਾਤ

ਘਾਹ ਤੇ ਮੋਤੀ 

ਅਸਮਾਨੀ ਚੰਦ 

ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਦੀ ਸ਼ਾਮ -

ਸੰਗ ਪਾਰਟੀ ਵਾਲੀ ਡਰੈਸ  

ਸੁਰਖੀ ਬਿੰਦੀ ਦਾ ਸੁਮੇਲ  

ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਦੀ ਸ਼ਾਮ -

ਕੁੜਤੀ ਨਾਲ ਦੀ ਸੁਰਖੀ 

ਬੁੱਲਾਂ ਤੇ ਫੱਬੇ  

ਸਿਆਲ ਦੀ ਸ਼ਾਮ-

ਬੱਦਲਾਂ ਚੋਂ  ਮਾਰੇ ਝਾਤੀਆਂ 

ਦੂਜ ਦਾ ਚੰਦ

HSD 29/08/2014

ਮੈਂ

ਨਾਂ ਮੈਂ ਸੋਹਣਾ ਤੇ  ਨਾਂ ਹੀ ਸੁਨੱਖਾ 

ਨਾਂ ਮੈਂ ਭੈਂਗਾ ਤੇ ਨਾਂ ਹੀ ਮੁਨੱਖਾ 

ਅੱਖਾਂ ਉੱਤੇ ਲਾ ਕੇ ਐਨਕ 

ਰਸਤੇ ਉੱਤੇ ਨਿਗਾਹ ਮੈਂ ਰੱਖਾਂ 

ਨਾਂ ਮੁੱਛ ਖੜਦੀ ਨਾ ਦਾੜੀ ਚਮਕੇ  

ਨਾਂ ਚਿਹਰੇ  ਤੇ ਲਾਲੀ ਦਮਕੇ 

ਕਰੜ ਬਰੜ ਜਿਹੀ ਚਿੱਟੀ ਦਾਹੜੀ

ਵਿਚ ਕਿਤੇ ਕਿਤੇ ਕਾਲਖ ਭਮਕੇ 

ਨਾਂ ਰੰਗ ਗੋਰਾ ਤੇ ਨਾਂ ਹੀ ਕਾਲਾ

ਨਾਂ ਮੌਸਮ ਸੰਗ ਬਦਲਣ ਵਾਲਾ

ਘਸਮੈਲਾ ਜਿਹਾ ਸੰਦੀਵੀ  ਪੱਕਾ

ਚਾਹੇ ਗਰਮੀ ਜਾਂ ਹੋਵੇ  ਸਿਆਲਾ  

ਨਾਂ ਲੰਮਢੀਂਘ ਨਾਂ ਕੱਦ ਦਾ ਛੋਟਾ 

ਨਾਂ ਪਤਲਾ ਨਾਂ ਬਹੁਤਾ ਮੋਟਾ 

ਆਮ ਜਿਹੀ ਹੈ ਬਣਤਰ ਮੇਰੀ 

ਨਾਂ ਸੋਨਾ ਨਾਂ ਪੈਸਾ ਖੋਟਾ 

ਨਾਂ ਦੋ ਪੁੜਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਪਿਸਦਾ

ਨਾਂ ਹੁਣ ਬੋਝ ਥੱਲੇ ਮੈਂ  ਫਿਸਦਾ 

ਜਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਹੁਣ ਜੀਣਾ ਸਿੱਖ ਲਿਆ 

ਨਾਂ ਮੈਂ ਓਹ ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ  ਦਿਸਦਾ

ਮੈਂ ਨੂੰ ਮੈਂ ਵਿਚੋਂ ਲੱਭ ਲਿਆ  ਮੈਂ 

ਆਵਾਗਉਣ ਮੁਕਾ ਯੱਬ ਲਿਆ ਮੈਂ 

ਜਿੰਦਗੀ ਜਿਓਣ ਲਈ ਜੋ ਚਾਹੀਦੀ 

ਉਸ ਮਸਤੀ ਨੂੰ ਲੱਭ ਲਿਆ ਮੈਂ 

HSD 28/08/2014

ਸਹੀਦ ਕੌਣ

ਸ਼ਹੀਦ ਓਹੀ ਕਿਓਂ 

ਜਿਸਦਾ  ਹੋਇਆ ਹੋਵੇ 

ਕਤਲ

ਚਾਹੇ ਦੇਸ਼ ਲਈ  

ਚਾਹੇ ਧਰਮ ਲਈ

ਚਾਹੇ ਫਿਰਕੂਪਣੇ ਲਈ 

ਤੇ ਚਾਹੇ ਕਰਮ ਲਈ 

ਸ਼ਹੀਦ ਓਹੀ ਕਿਓਂ
ਜਿਹੜਾ ਦੁਸ਼ਮਣ ਹੋਵੇ 

ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਫਿਰਕੇ ਦਾ 

ਧਰਮ ਦਾ 

ਯਾ  ਕੌਮ ਦਾ 

ਤੇ ਮਰੇ 

ਇਸ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਕਰਕੇ 

 

ਸਹੀਦ ਕਿਓਂ ਨਹੀਂ
ਓਹ ਬਾਪ
ਜੋ ਮਰ ਜਾਵੇ 

ਆਪਣੀ ਧੀ ਦੀ ਇੱਜਤ 

ਬਚਾਉਣ ਲਈ 

ਓਹ ਮਾਂ
ਜੋ ਭੂਖੀ ਰਹੇ 

ਆਪਣੇ ਬਚਿਆਂ ਦਾ 

ਢਿੱਡ  ਭਰਨ ਲਈ 

ਸਹੀਦ ਕਿਓਂ ਨਹੀਂ

ਓਹ ਜੋ  ਮਰੇ 

ਕੁਦਰਤੀ ਮੌਤ 

ਪਰ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ 

ਲੋਕ ਸੇਵਾ

ਸਾਰੀ ਉਮਰ

ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਲੋਭ 

ਤੇ ਪੁਗਾਰ ਤੋਂ

HSD 22/08/2014